Archieven

 

Uw zoekacties: Archief van het gemeentebestuur van Beesd, 1811 - 1977

3239 Archief van de familie Lenshoek, 1583 - 1960

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Familie Lenshoek
2. Heerlijkheid Kerkwijk
3239 Archief van de familie Lenshoek, 1583 - 1960
Inleiding
2.
Heerlijkheid Kerkwijk
In 1764 koopt Peter Lenshoek (1738 - 1816) de heerlijke rechten van Kerkwijk van Johannes Stock. Bij de aankoop in 1764 van de heerlijkheid werden ook verschillende percelen land verkocht. De verkoop door Johannes Stock van deze landerijen werd door zijn schoonzuster Marretje Valk, echtgenote van Jan Willem van Straeten, aangevochten en zij maakte zelfs aanspraak op de eigendommen. Haar man had in 1760 de heerlijkheid en de gronden namenlijk zonder haar toestemming aan zijn zwager Johannes Stock verkocht. Daarop stelde Anna Margaretha Meijer, weduwe van Christiaan van Straeten moeder van Jan Willem van Straeten en schoonmoeder van Johannes Stock, zich garant voor de verkoop door haar schoonzoon. Pas na het afgeven van de garantie betaalde Hendrik Lenshoek (1706 - 1782) voor zijn zoon Peter Lenshoek de volledige koopsom.
De heerlijkheid Kerkwijk was in 1610 afgesplitst uit het bezit van Richard van der Rivieren. Voordien waren de heerlijkheden Bruchem en Kerkwijk, beide leenroerig aan Gelre, in één hand. Kerkwijk schijnt voor de helft leenroerig te zijn geweest aan Vianen. De Gelderse leenaktenboeken melden hierover echter niets en hebben het over de dagelijkse heerlijkheid, terwijl het leenregister van Vianen het halve gerecht vermeldt met de visrechten. Deze halve aanspraak lijkt pas aan de orde te komen in 1788 als Otteline Fredrica Louise van Lynden Reede de halve heerlijkheid krijgt toebedeeld uit de nalatenschap van haar vader Otto Frederik graaf van Lynden. Uit aanwezige correspondentie blijkt dat het de Lenshoeken geheel onbekend was. Bij de taxatie van de boedel van graaf Van Lynden wordt de halve heerlijkheid op 'niets' getaxeerd omdat er 'geen goederen hoe genaamt (toe)behooren ook geene seigneurie rechten of gerechtigheden uijt kragte van dien geëxerceert worden'. Voordien en nadien komt de halve heerlijkheid Kerkwijk niet ter sprake. Misschien is het wel een plagerij naar de Lenshoeken die acht jaar eerder misgrepen bij de verwerving van de heerlijkheid Delwijnen (zie hieronder)..
Met de heerlijke rechten van Kerkwijk verwierf de familie Lenshoek een grote invloed in het dorp Kerkwijk. Op kerkelijk gebied moesten de Lenshoeken invloed delen met de heer van Delwijnen omdat de Hervormde gemeente Kerkwijk ook Delwijnen omvatte. De heerlijke rechten kwamen in de Bataafs-Franse Tijd (1795 - 1813) in het geding en werden zelfs grotendeels afgeschaft. Onder het Koninkrijk der Nederlanden werden enkele rechten hersteld, waaronder recht van voordracht voor de benoeming van gemeentebestuurders. In 18110 veranderde echter het bestuur over de dorpen. De heerlijkheid Kerkwijk werd onderdeel van de gemeente Kerkwijk waartoe ook de dorpen Bruchem en Delwijnen behoorden. Beide plaatsjes waren groter dan Kerkwijk. De heer van Kerkwijk kreeg hierdoor ook minder invloed bij de voordracht van nieuwe gemeentebestuursleden. Het gevolg was dat leden van de familie Lenshoek geen schout/burgemeester meer werden van de nieuwe gemeente Kerkwijk. Die taak kwam toe aan leden van de familie Brouwers uit Bruchem.
Naast de heerlijkheid Kerkwijk had de familie Lenshoek ook belangstelling voor de heerlijkheid Delwijnen, waarvan zij al vanaf begin zeventiende eeuw schout waren. In 1770 lijken er pogingen gedaan te zijn om de heerlijkheid aan te kopen. Toen in 1780 de heer van Nederhemert, Otto Frederik graaf van Lynden, de rechten van Delwijnen kocht en de Lenshoeken de heerlijkheid aan hun neus voorbij zagen gaan kwam dat naar het zich laat aanzien hard aan bij de familie. De Nederhemertse rentmeester Cornelis van Ommeren schrijft erover in brieven aan zijn broodheer de heer van Nederhemert: 'deze koop zal ongetwijfeld het effect als een donderslagh in de ooren van de Lenshoeken doen'.
3. Archief
Literatuur
J.S. Veen en J.J.S. Sloet, Register op de leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en graafschap Zutphen, Kwartier van Nijmegen, Arnhem z.j. Werken Gelre.
J.C. Kort, 'Leenhoven van de heren van Vianen 1292 - 1666', in: Ons Voorgeslacht, maandblad van de Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie, 40(1985) nr.353 p.418 - 437.
A.A. Vorsterman van Oyen, Stam- en Wapenboek van aanzienlijke Nederlandsche familieën, Groningen 1885-1890, deel 2, p.
Lenshoek, in: Nederlands Patriciaat 8 (1917)
W.W. van Valkenburg, 'Lenshoek', in: De Nederlandsche Leeuw 1953, kolom 170.
R.A. Rueb, 'Lenshoek', in: Tussen de Voorn en Loevestein X(1973) p.47.
J. Kuys, 'Dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaard tot omstreeks het midden van de zeventiende eeuw' in: Bijdragen en Mededelingen Gelre LXX (1978/1979)p.1-35.
W.H. Dingemans, 'Lenshoek', ongepubliceerde genealogische aantekeningen 2004.
Bijlagen Inleiding
BIJLAGE
Overzicht van heren en vrouwen van de heerlijkheid Kerkwijk
Ivo van der Rivieren 1610 - 16??
Johan van der Rivieren 16?? - 1632
Rutger van der Rivieren 1632 - 1633
Maximiliaen van der Rivieren 1633 - 163?
Johan van der Rivieren 163? - 1639
Wilhelmina Coignet 1639 - 1655
Johan Cuyck van Meteren 1655 - 16??
Adriaan Cuyck van Meteren 16?? - 16??
Jan de Goyer 1669 - 1681
Joost Kemp 1681 - 1691/1729
Justus Ranst Kemp 1729 - 1756
Anna Margaritha Meyer, weduwe Van Straten 1756 - 17??
Jan Willem van Straten 17?? - 1760
Johannes van Stock 1760 - 1764
Peter Lenshoek 1764 - 1816
Cornelis Petrus Lenshoek 1816 - 1825 (broer van Peter Lenshoek)
Hendrik Lenshoek 18?? - 1901
Cornelis Egbert Petrus Lenshoek 1901 - 1968 (titel in 1901 gekocht van Hendrik Lenshoek door zijn vader Willem Frederik Karel Lenshoek 1863 - 1935 ten behoeve van zijn zoon)

Kenmerken

Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
0,75