Archieven

 

Uw zoekacties: Wapenalbum van familiewapens Bommelerwaard, 1300-1850

3020 Archieven van het stadsbestuur van Zaltbommel, (1293) 1327 - 1815

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Identificatie
2. Context
2.1. Naam van de archiefvormer(s)
2.2. Institutionele geschiedenis / Biografie
2.3. Geschiedenis van het archief
3020 Archieven van het stadsbestuur van Zaltbommel, (1293) 1327 - 1815
1. Inleiding
2. Context
2.3.
Geschiedenis van het archief
Het stadsarchief zal niet onbelangrijk zijn geweest, maar in het najaar van 1831 heeft het gemeentebestuur een deel van de op het stadhuis berustende oude archivalia opgeruimd. Vermoedelijk waren hierbij behalve archiefstukken, behorende aan de stad, ook papieren afkomstig aan de ambtman en het ambtsbestuur. Bij gebrek aan een opgave van wat precies werd weggedaan, zijn de aard, omvang en de gevolgen van de opruiming niet goed in kaart te brengen. Blijkens een notitie in het archief van de gemeente zijn in de maanden september-november 1831 successievelijk verkocht aan scheurpapier 1077 kilo beschreven en 106 kilo bedrukt papier, aan perkament 8 kilo, aan bordpapier 19 kilo en aan boeken 29 kilo. De opbrengst van dit alles was fl. 118,05, welk bedrag aangevuld werd door de verkoop van een aantal kostbaarheden (onder andere een zilveren beker en twee zilveren cachets). De gehele opbrengst, ruim 400 gulden, is besteed aan een nieuwe stoffering van de raadzaal: nieuwe tafels, kachel, gordijnen en tafelkleden van groen laken. Ruim tien jaar later was deze mentaliteit van het gemeentebestuur veranderd: in 1845 benoemde men een Commissie ter verzekering eener goede bewaring van gedenkstukken van geschiedenis en kunst te Zaltbommel. Van de werkzaamheden van deze commissie is weinig bekend. In 1866 werd de commissie, die toen door overlijden en aftreden tot één lid gereduceerd was, weer aangevuld. De drijvende kracht werd de met het secretariaat belaste Zaltbommelse predikant Dr. J.G.R. Acquoy, later hoogleraar in de kerkgeschiedenis te Leiden. In vroegere jaren had de Leidense hoogleraar in de kerkgeschiedenis Kist al het een en ander uit het Bommelse archief gepubliceerd. Onder aanvoering van Acquoy ging de commissie het archief inventariseren. Men mag wel aannemen, dat de secretaris van die arbeid het meeste profijt heeft getrokken voor zijn studies op het gebied van kerkgeschiedenis. De commissie heeft zich er ook op toegelegd, door aankoop van handschriften, het verwerven van oude eigendomsbewijzen en andere archivalia, het gemis van het in 1831 opgeruimde gedeelte weer aan te vullen. Deze stukken behoren uiteraard niet tot het eigenlijke stadsarchief en daarom is bij de bewerking van de hierachter volgende inventaris uit de stukken, die met zekerheid tot het stadsarchief waren te brengen, een grote collectie van stukken waarvan dat niet kon worden gezegd, geschift. Enige archivalia, waarvan met zekerheid kon worden aangetoond, dat zij tot het archief van de ambtman hadden behoord (o.a. een serie landdags- en een serie kwartiersrecesssen) zijn door het gemeentebestuur afgestaan aan het polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk, die ten tijde van de inventarisatie van Van de Ven, het archief van het ambtsbestuur beheerde. Hierbij gold de overweging dat de archieven van de vroegere ambtsbesturen in deze streken over het algemeen bij de besturen van de polderdistricten zijn beland. Tegenwoordig berusten de archieven van de voormalige polderorganisaties in de Bommelerwaard ook in het Streekarchief Bommelerwaard (in 2014 opgegaaan in het Regionaal Archief Rivierenland). A.J. van der Ven In 1935 verscheen de eerste, gedrukte, versie van deze inventaris van de hand van dr. A.J. van de Ven, chartermeester bij het toenmalige Rijksarchief in Gelderland, onder de titel 'Het oud-archief van de gemeente Zaltbommel'.
Het werd tijd deze inventaris te actualiseren omdat er in de loop van de tijd veel aanvullingen en verbeteringen in de inventaris werden aangebracht. Bovendien waren om drukkosten te sparen in de in 1935 uitgegeven inventaris van veel series geen specificaties opgenomen. Daarnaast was een bewerking noodzakelijk om te kunnen voldoen aan de de wens om de inventaris digitaal ter beschikking te stellen via computers op de studiezaal van het Streekarchief Bommelerwaard en de website van de dienst.
Inmiddels zijn de archiefblokken van het archief van de gemeente Zaltbommel over de periode 1816-1928, 1929-1960 en 1961-1979 geïnventariseerd en is het archiefblok 1980-1998 in bewerking. Bij de bewerking van het eerstgenoemde archiefblok is gekozen voor het jaar 1816 als beginjaar omdat op 1 januari van dat jaar het bestuursreglement voor de stad Zaltbommel van kracht werd. Van de Ven liet zijn inventarisatie eindigen in 1813 met het vertrek van de Fransen. Bestuurlijk en administratief werd die cesuur toch minder duidelijk geacht dan de cesuur begin 1816. In deze inventaris zijn dus nu ook de stukken opgenomen over de jaren 1814 en 1815.
2.4. Verwerving
3. Inhoud en structuur
4. Voorwaarde voor raadpleging en gebruik
5. Verwant materiaal
6. Aantekeningen
7. Beschrijvingsbeheer
9. Bijlage bij de inventaris : concordans

Kenmerken

Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
57,25