Archieven

 

Uw zoekacties: Wapenalbum van familiewapens Bommelerwaard, 1300-1850

0218 Archief van de Hervormde gemeente Tiel, 1602 - 2010

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
1. Inleiding
1.1. Geschiedenis van de hervormde gemeente Tiel
1.2. De kerkeraad
1.3. De diaconie
1.4. De kerkelijke commissie
1.5. De kerkgebouwen der hervormde gemeente
1.6. Geschiedenis van de archieven
0218 Archief van de Hervormde gemeente Tiel, 1602 - 2010
1. Inleiding
1.6.
Geschiedenis van de archieven
De archieven van de kerkeraad en de diaconie hebben vroeger ongetwijfeld één geheel gevormd want zowel in de tijd van de Republiek als daarna vormden de diakenen wel een college dat bepaalde taken vervulde maar dat deden ze binnen de kerkeraad, waar ze deel van uitmaakten en waaraan ze rekening en verantwoordig schuldig waren. In 1795 werd het archief van de diaconie dan ook bewaard in een kast in de consistoriekamer van de kerk waar de kerkeraad vergaderde.
Het college van diakenen is omstreeks 1845 begonnen een eigen archief te vormen. In 1849 beginnen ze zelf notulen te maken van hun vergaderingen. Later zijn alle oudere bescheiden die op de diaconie betrekking hadden uit het kerkeraadsarchief gehaald om ze voortaan apart daarvan op te bergen. Een vergelijking van de inventarissen van 1849 *  en 1902 *  met de inventaris van dr. H. ten Boom *  toont ons dat er niets is verloren gegaan.
Op het archief van de kerkeraad bezitten we twee summiers inventarissen, uit 1935 en 1947 *  . Uit de eerste inventaris blijkt dat er over de periode 1889-1946 tenminste twee notulenboeken hebben bestaan die echter door de oorlogshandelingen in 1944/1945 verloren zijn gegaan. Tevens zijn in de oorlog enige doopboeken vernietigd alsmede een notulenboek van de bijzondere kerkeraad.
Ook van het archief van de kerkelijke commissie is een beknopte inventaris in 1947 aanwezig *  . Een aantal stukken is daarin niet beschreven, die nu wel aanwezig zijn: notulenboeken, leggers enz. Er worden ook bescheiden in vermeld die nu niet meer aanwezig zijn zoals ingekomen stukken over de periode 1766-1811.
Kritieke jaren voor de archieven zijn geweest 1672-1674, 1795 en 1944/1945. Over de geschiedenis van de gemeente na de Franse inval in 1672 is weinig bekend door het ontbreken van de notulen over 1670-1678. Op 10 januari 1795 vergaderde de kerkeraad in het raadhuis omdat de kerk door Engelse soldaten na hun vertrek in wanorde was achtergelaten. De kast in de kerk was opengebroken en effecten en papieren liepen gevaar om door Franse troepen onder Pichegru beschadigd te worden. De kerkeraad besloot alle papieren te verzamelen en naar het raadshuis over te brengen. In de notulen van 2 juni 1795 *  staat geschreven dat alle papieren van belang van de diaconie teruggevonden waren en in de kast in de kerkeraadskamer waren geplaatst. Het archief van de kerkmeesters, dat in het raadshuis was opgeborgen, had geen schade opgelopen.
Wel ontstond er schade aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Geallieerden begonnen in september 1944 met artilleriebeschietingen waarbij vooral St. Maartenskerk en -toren doelwit waren. Om ze te beschermen waren een aantal archiefstukken in de kluis van de Nederlandsche Handelsmaatschappij gedeponeerd. Deze kluis werd echter door de Duitsers vlak voor de overgave opgeblazen waardoor een aantal door-, trouw- en notulenboeken verloren zijn gegaan.
In 1968 bevond het archief van de kerkraad zich in de kluis van het kerkelijk bureau van de Hervormde gemeente. Het grootste gedeelte van het archief van de kerkelijke commissie was daar ook aanwezig; het andere gedeelte lag in een kast in de "Gerfkamer". Het archief van de diaconie was ondergebracht in het verzorgingstehuis "Walstede" aan de Konijnenwal te Tiel. Al deze archieven zijn begin 1969 overgebracht naar de archiefkluis in de kelder van het kerkelijk bureau waarna ze zijn geïnventariseerd door dr. H. ten Boom *  , huidig bestuurslid van de Commissie voor de Archieven der Nederlandse Hervormde Kerk.
In het voorjaar van 1990 werd het geïnventariseerde gedeelte van het archief samen met aanvullingen in bewaring gegeven aan het Streekarchivariaat Tiel-Buren-Culemborg om in zijn geheel opnieuw geïnventariseerd te worden. Deze inventaris die naar aanleiding daarvan is opgemaakt dient als werkstuk voor het examen ter verkrijging van de hoedanigheid van middelbaar archiefambtenaar.
In dit archief bevinden zich ook stukken van de samenwerking met Wadenoijen en de Samen op Weg (SOW)-kerk.
1.7. Verantwoording van de inventarisatie
1.8. Literatuur

Kenmerken

Status toegang:
Toegang met onbewerkte aanvulling
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
21,75