Archieven

 

Uw zoekacties: Wapenalbum van familiewapens Bommelerwaard, 1300-1850

3122 Archief van het gemeentebestuur van Rossum, 1955 - 1970

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Gemeente rossum
2. Archief
3122 Archief van het gemeentebestuur van Rossum, 1955 - 1970
Inleiding
2.
Archief
Na de herindeling zijn de archieven van de oude gemeenten Hurwenen en Rossum afgesloten, ontdaan van vernietigbare stukken en geïnventariseerd. Voor dit werk werd op contractbasis de heer B.G.A.M. Kruijsen ingehuurd. Nadat hij daarmee gereed was, voteerde de gemeenteraad in 1957 een krediet van ¦ 1200,- om hem ook het archief van de nieuwe gemeente Rossum op te laten zetten. Daarbij werd uitgegaan van een zaaksgewijze ordening volgens de toenmalige Basisarchiefcode van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. 22) Voor zover nog is na te gaan, vond die eerste opzet van het archief op een goede manier plaats. De heer Kruijsen verwerkte de reeds vanaf juli 1955 vervaardigde en ontvangen stukken in dossiers. De dossieromschrijvingen werden met een pen op de omslag geschreven waarbij, indien van toepassing, tevens de vernietigingstermijn werd vermeld.
Door de kleine ambtelijke bezetting kon, nadat het archief was ingericht, niet voldoende tijd worden besteed aan de dossiervorming en dossierordening. Daarnaast ontbrak de kennis om op een goede manier het archief verder uit te breiden. Steeds vaker bleken ook de afvoer naar het semi-statisch archief en de vernietiging knelpunten te zijn. In 1969 besloot de gemeenteraad om geld uit te trekken om tijdelijk iemand te belasten met de vernietiging van daarvoor in aanmerking komende bescheiden en het overbrengen van te bewaren archiefbescheiden naar het semi-statisch archief. Daarmee werd belast de heer Van Woerkom van het Centraal Adviesbureau voor Organisatie, Documentatie, Registratuur en Personeelsbeheer van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Van die vernietiging in 1969 is aantekening gehouden in een toen aangelegde dossierinventaris van het semi-statisch archief. In dit register zijn ook aantekeningen opgenomen van vernietiging van stukken in 1977. Wie die selectie heeft uitgevoerd, is niet bekend. 23)
In de jaren tachtig zijn nog enkele malen stukken vernietigd door de streekarchivaris van de Bommelerwaard. Daarbij ging het in totaal om ongeveer 40 strekkende meter archiefbescheiden uit de periode 1941-1981. Een aanzienlijk deel daarvan bestond uit bijlagen bij begrotingen en jaarrekeningen. Alhoewel het grootste deel van de vernietigbare bescheiden dus reeds was vernietigd, is tijdens de inventarisatie van het blok 1955-1970 toch nog een aantal stukken vernietigd. 24)
Het archief bevat enkele lacunes. Zo zijn de besluitenlijsten van de vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders uit de periode 1955-1960 niet meer aanwezig. Ook ontbreken in de serie raadsvoorstellen en -besluiten de bescheiden uit de periode oktober 1960 tot en met september 1961. De stukken betreffende de commissies in het kader van de arbeidsvoorziening en sociale zaken zijn helaas niet compleet. 25) Het is volstrekt onduidelijk hoe al deze hiaten zijn ontstaan. Ook van de gemeentelijke woningbouw zijn vrijwel geen stukken bewaard gebleven. Verondersteld wordt dat deze stukken wellicht zijn overgedragen aan de Woningstichting De Vijf Gemeenten bij de overdracht van de woningen in 1968. Een officiële machtiging tot vervreemding van deze stukken is echter nooit aangevraagd, noch is er een verklaring van uitlening bekend. Navraag bij de woningstichting leverde ook geen resultaat op.26) Gelukkig zijn van de bouw van die woningen wel bouwvergunningen bewaard gebleven.
Het archief van het in 1965 opgeheven Algemeen Fonds voor Maatschappelijke Zorg te Rossum, de voortzetting van het Algemeen Burgerlijk Armbestuur, is niet als gedeponeerd archief bij dit archiefblok beschreven. Het is overgebracht naar het Streekarchief Bommelerwaard, waar het is opgenomen als gedeponeerd archief bij het archief van de gemeente Rossum over de periode 1810-1955 (archiefblok 4).
Het semi-statisch archief bevond zich vanaf 1957 in twee kleine archiefkelders onder het gemeentehuis. Deze kelders grenzen aan de gracht rondom het gemeentehuis. Vanwege vochtproblemen zijn de archiefbescheiden van 1962 tot 1975 bewaard in een vertrek op de eerste verdieping. Het archiefmateriaal was daar echter niet brandvrij opgeslagen, zodat in 1975 de stukken weer werden opgeborgen in de twee kelders. In de hoop dat in deze kelders een constant luchtvochtigheidspercentage van 50 tot 55 zou kunnen worden bereikt, zijn toen twee ontvochtigers aangeschaft. De temperatuur in de archiefkelders bleef echter sterk variëren, afhankelijk van het seizoen en de weersgesteldheid. Het semi-statisch archief van de gemeente, dus ook het archiefblok 1955-1970, heeft daardoor vocht- en schimmelschade opgelopen.
In feite zijn de twee kelders niet geschikt om archiefbescheiden te bewaren, maar aangezien de andere ruimten in het gemeentehuis bezet zijn, is er - afgezien van de zolder- geen andere ruimte voorhanden. In 1991 zijn twee onderzoeken ingesteld naar het ontstaan van de hoge luchtvochtigheid in de archiefkelders. De uitgebrachte rapporten spreken elkaar tegen voor wat betreft de oorzaak: het water van de gracht, dat van buitenaf de luchtvochtigheid in de kelders beïnvloedt, of de aangebrachte cementlaag en het schilderwerk in de archiefkelders, dat ondoordringbaar is zodat de vochtige lucht in de kelders niet weg kan. Een nader onderzoek is nog niet uitgevoerd. Gezien de slechte bewaarcondities zijn de gemeentelijke archieven van vóór 1955 op aandrang van de Provinciale Archiefinspectie reeds enkele jaren geleden overgebracht naar de archiefbewaarplaats van de gemeente Zaltbommel, die onder het beheer staat van het Streekarchief Bommelerwaard. [Inmiddels zijn alle archieven van Bommelerwaardse gemeenten van vóór 1 januari 1999 overgebracht naar het Streekarchief Bommelerwaard.]
3. Inventarisatie
4. Overbrenging en openbaarheid
Noten
1. Streekarchief Bommelerwaard (SAB), Archief van de gemeente Rossum 1810-1955 (GAR 1810-1955), raadsnotulen 21-5-1948.
2. SAB, GAR 1810-1955, raadsnotulen en stukken betreffende de herindeling.
3. Uiteindelijk wordt dit gebied per 1 januari 1958 bij de gemeente Rossum gevoegd op basis van de Wet tot 'wijziging van de grens tussen de provinciën Gelderland en
Noordbrabant' van 23-7-1957, Stbl. 314. Zie ook inventarisnummer 3122/4.
4. SAB, Archief van de gemeente Hurwenen 1821-1955 (GAHu 1821-1955), ongeïnventariseerd, raadsnotulen en dossier -2.07.1 (herindeling).
5 . SAB, GAHu 1821-1955, stukken betreffende de herindeling.
6. Nummer 3122/29.
7. Voor overzichten van gemeentelijke bestuurders en functionarissen zie de bijlagen bij de inleiding.
8. Nummer 3122/34.
9. Nummer 3122/43.
10. Nummer 3122/44.
11. Nummer 3122/45.
12. Nummer 3122/38.
13. Nummer 3122/1050.
14. Nummers 3122/55, 3122/57 en 3122/69.
15. Nummer 3122/69. De financiële nood had soms wat vreemde consequenties. Zo kon de gemeenteraad na het vertrek van burgemeester Sloots in 1967 diens afscheidsgeschenk, bestaande uit twee herten, niet accepteren omdat geen geld kon worden vrijgemaakt voor de aanleg van een hertenkamp. Pas na particulier initiatief kon een half jaar later een klein hertenkamp worden geopend in het park bij het gemeentehuis (Nummer 3122/89).
16. Zie voor uitgebreide informatie over de gemeentenamen, gemeentewapens, gemeentevlaggen en burgemeesterskettingen: S. Dumont en M. Kleijnen, 'Van wege den koning'. Gemeentewapens en plaatsnamen in de Bommelerwaard, Zaltbommel 1992, p.100-110.
17. Nummer 3122/2.
18. Nummers 3122/404-3122/410.
19. Nummer 3122/1048.
20. Aangezien het struktuurplan ná 1970 tot stand is gekomen, zullen de stukken hierover worden beschreven in het archiefblok 1971-1990.
21. Nummers 3122/6 en 3122/49.
22. Nummer 3122/94.
23. Van de genoemde vernietiging van stukken in 1969 en 1977 werd weliswaar aantekening gehouden in de dossierinventaris, maar er werden geen verklaringen van opgemaakt.
24. De selectie vond plaats op basis van de Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende bescheiden uit de archieven van gemeentelijke en intergemeentelijke organen, dagtekenende van na 1850, zoals die werd vastgesteld bij gemeenschappelijke beschikking van de ministers van Welzijn Volksgezondheid en Cultuur d.d. 24-8-1983 en Binnenlandse Zaken d.d. 7-11-1983. Van de vernietiging werden verklaringen opgemaakt met als bijlagen specificaties van de vernietigde stukken of met meer globale verwijzingen naar categorieën van stukken uit bovengenoemde lijst. De verklaringen en bijlagen zijn opgenomen in het archiefblok 1971-1990.
25. Rubriek 2.11.2.
26. Nummer 3122/1049. Er werden 170 woningen overgedragen aan de woningstichting. Een overzicht van de complexen bevindt zich in dit inventarisnummer.
27. Zo is bijvoorbeeld in deze inventarisatie het personeelsdossier van gemeentesecretaris C.H. van Maanen niet opgenomen. Hij werd in 1942 secretaris en ontvanger van de
toenmalige gemeente Hurwenen en was van 1955 tot en met 1979 secretaris en ontvanger van Rossum. Om dezelfde reden is het persoonsdossier van P.H. Pols, burgemeester van 1968 tot 1980, niet in deze inventaris opgenomen.
28. Dat is gedaan met behulp van zogenaamde 'blanco-nummers' of met verwijzingen in notabene's. Zie bijvoorbeeld de persoonskaarten in rubriek 2.4 en de woningkaarten in rubriek 2.7.1.
29. Bijvoorbeeld inventarisnummers 3122/336-3122/341.
30. Bijvoorbeeld inventarisnummer 3122/87.
31. J. Fox, Fouten bij het inventariseren van archieven, bittere ervaringen door een examinator opgedaan, in: Nederlands Archievenblad, 77(1973)327-337. J.J.A. Buylinckx, P.J. Margry en A. van der Ploeg, Theorieboek VVA, Haarlem 1992, p.95-98.
32. Archiefwet 1962, artikel 7 lid 1.
33. Nummers 3122/43-3122/45, 3122/77-3122/85, 3122/1146-3122/1148, 3122/1155, 3122/1165-3122/1173 en 3122/1183-3122/1186.
34. Nummers 3122/317-3122/325.
Literatuur
E.P. de Booy (e.a. red.), Lexicon van Nederlandse Archieftermen, 2e druk, 's-Gravenhage 1991.
Beekhuis, Max en Bob de Graaff (red.), BVD-dossiers vernietigd? Het selectiebeleid t.a.v. persoonsdossiers berustend bij de overheid, 's-Gravenhage 1991.
Brokken, H.M., J.O. van de Vegte en A.J.M. den Teuling, Inventariseren van archieven, 's-Gravenhage 1984 (syllabus V.V.A.-opleiding).
Buylinckx, J.J.A., P.J. Margry en A. van der Ploeg, Theorieboek VVA, Haarlem 1992, p.95-98.
Buylinckx, J.J.A., Inventaris van het archief van de gemeente Nederhemert 1811-1955, Zaltbommel 1990 (Bommelerwaardse Bronnen, deel 10).
Dumont, S. en M. Kleijnen, 'Van wege den koning'. Gemeentewapens en plaatsnamen in de Bommelerwaard, Zaltbommel 1992, p.100-110.
Fox, J., Fouten bij het inventariseren van archieven, bittere ervaringen door een examinator opgedaan, in: Nederlands Archievenblad, 77(1973)327-337.
Meerendonk, H.J. van, Handleiding voor selektie en vernietiging van archiefbescheiden, 's- Gravenhage 1985.
Nienes, A.P. van, Algemeen beheer van semi-statische archieven, 's-Gravenhage 1982 (syllabus V.V.A.-opleiding).
Otten, F.J.M. en R.L. Koops, Archiefinventarisatie. Het beschrijven van archiefbestandelen, 's-Gravenhage 1984 (syllabus V.V.A.-opleiding).
Bijlagen Inleiding
Door het plaatsen van het jaartal 1970 tussen vierkante teksthaken wordt aangegeven dat iemand ook na dat jaar in funktie bleef.
1. BURGEMEESTERS 1955-1970
A.F. van Goelst Meijer 1955 - 1957 1)
H. Sloots 1957 - l967
H. Wolters 1967 - 1968
P.H. Pols 1968 - [1970]
2. WETHOUDERS 1955-1970
H.W. van Heel 1955 - [1970] 2)
G.G.B. Donkersloot 1955 - 1962
C. Hakkert 1962 - 1965
A. van Zuidam 1965 - 1970
J.C. de Zwart 1970 - [1970]
3. RAADSLEDEN 1955-1970
H.L. van der Kaaij 1955 - 1958 3)
C. Beenen jr. 1955 - 1962 4)
G.G.B. Donkersloot 1955 - 1962
J. Huibertse 1955 - 1966 5)
A.J.G. van den Dungen 1955 - [1970] 6)
H.W. van Heel 1955 - [1970] 7)
H. Wijgerse 1956 - 1958
A. van Zuidam 1958 - 1962, 1965 - 1970
G.H. van der Zalm 1958 - 1970
C. Hakkert 1962 - 1965
J.C. de Zwart 1962 - [1970]
W. van der Zalm 1962 - [1970]
J. Verhoeven 1966 - [1970]
E.W. Cretier 1970 - [1970]
A. Verbeek 1970 - [1970]
4. SECRETARIS EN ONTVANGER 1955-1970
C.H. van Maanen 1955 - [1970] 8)
5. AANTAL INWONERS 1954-1970
Voor zover mogelijk is het aantal inwoners per 31 december vermeld, met uitzondering van 1955 waar het aantal is vermeld per 1 juli 1955 direct na de samenvoeging van Rossum en Hurwenen. De gegevens zijn ontleend aan de stukken over de bevolkingsstatistiek en de jaarrekeningen.
1954. 1561
1955. 2209
1956. 2224
1957. 2254
1958. 2284
1959. 2281
1960. 2301
1961. 2326
1962. 2322
1963. 2353
1964. 2390
1965. 2407
1966. 2403
1967. 2443
1968. 2521
1969. 2597
1970. 2612
-
NOTEN BIJ DE BIJLAGEN
1. Van Goelst Meijer was reeds burgemeester van de oude gemeente Rossum vanaf 1932. Daarnaast was hij van 1 oktober 1947 tot 16 januari 1949 waarnemend burgemeester en vanaf 16 januari 1949 tot 1 juli 1955 burgemeester van de gemeente Hurwenen.
2. Ook wethouder van de gemeente Hurwenen vanaf 1953.
3. Ook raadslid van de oude gemeente Rossum vanaf 1949.
4. Ook raadslid van de gemeente Hurwenen vanaf 1949 en wethouder vanaf 1953 tot aan de opheffing per 1 juli 1955.
5. Ook raadslid van de oude gemeente Rossum van 1931-1943 en 1949-1955.
6. Ook raadslid van de gemeente Hurwenen van 1940-1949 en vanaf 1953 tot aan de opheffing op 1 juli 1955.
7. Ook raadslid van de gemeente Hurwenen vanaf 1946 tot aan de opheffing op 1 juli 1955.
8. C.H. van Maanen was vanaf 1942 tot aan de herindeling per 1 juli 1955 gemeentesecretaris en gemeente-ontvanger van Hurwenen. Hij werd dat ook van de nieuwe gemeente Rossum en bleef dat tot 1979.
Inventaris

Kenmerken

Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
14,12