Archieven

 

Uw zoekacties: Wapenalbum van familiewapens Bommelerwaard, 1300-1850

3021 Archief van de Hervormde gemeente Zaltbommel, 1585 - 1999

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Gechiedenis
2. De vorming van de archieven
3. De beheerder van het archief
4. De inventarisatie
5. Het gebruik van de archieven in het verleden
6. De archiefbewaarplaats
7. Aanvulling
3021 Archief van de Hervormde gemeente Zaltbommel, 1585 - 1999
Inleiding
7.
Aanvulling
Na het gereedkomen van de inventaris publiceerde A. Houtkoop nog een tweetal artikelen over de Hervormde Gemeente Zaltbommel als aanvulling op de historische gegevens in de hierboven opgenomen inleiding.19)
Na het gereedkomen van de inventaris in 1974 werden aanvullingen in de archieven opgenomen en genoteerd in de inventaris met behulp van a-nummers. Het geheel werd in 1985 in bewaring gegeven aan de gemeente Zaltbommel en onder het beheer gesteld van het Streekarchief (toen nog Streekarchivariaat) Bommelerwaard. Bij de overdracht vond een controle plaats aan de hand van de in 1974 gemaakte inventaris. Uit de inventaris bleken toen een aantal nummers te ontbreken:
3021/36 Stukken betreffende predikantsplaatsen en -tractementen, 1926-1943.
3021/58 Staat houdende opgave voor de kerkenraad van de inkomsten van de diakonie, 1708.
3021/61 Lijst van boeken die bewaard worden in de kast van de kerkenraadskamer, z.jr. (na 1732).
3021/118 Stukken betreffende de bedeling in 1795-1797.
3021/707 Diaconierekeningen van de winterinschrijving over 1887/1888.
3021/830 Minuten van uitgegane stukken, 1825-1826 (nummer 3021/830 was tweemaal gebruikt in de inventaris, deze stukken werden niet aangetroffen. De stukken die bij het andere nummer 3021/ 830 behoren waren wel aanwezig).
3021/846 Naamlijsten van de hoofdbewoners van de huizen in Zaltbommel, z.jr.
3021/848 Legger, tevens manuaal, aangelegd in 1931 en bijgehouden tot 1835.
3021/850 Lijst van bezittingen van de kerkvoogdij, 1871-1880.
3021/853 Eigendomsbewijs van de schenking aan de kerkvoogdij van het huis c.a. aan de Tolstraat, 1908.
3021/877 Ontwerpschetsen voor avondmaalszilver, z.jr.
3021/878 Begroting met bijlagen, 1824.
3021/888 Begroting met bijlagen, 1895.
3021/890 Begroting met bijlagen, 1897.
3021/892 Begroting met bijlagen, 1899.
3021/894 Begroting met bijlagen, 1901.
3021/895 Begroting met bijlagen, 1902.
3021/937 Begroting, 1945.
3021/944 Stukken houdende gegevens zoals door de ontvanger gebruikt bij het opstellen van de begrotingen, 1887-1948.
Tot op de dag van vandaag zijn die stukken niet teruggevonden, met uitzondering van nummer 3021/877. Die ontwerpschetsen zijn in deze nieuwe inventaris opgenomen onder de inventarisnummers 3021/2003 tot en met 3021/2007. De nog steeds ontbrekende stukken zijn niet meer opgenomen in deze bewerkte inventaris. Indien ze ooit nog boven water komen, zullen ze uiteraard alsnog worden opgenomen.
In de jaren na 1985 werden regelmatig kleine en grote aanvullingen op de archieven ontvangen (onder meer in 1992, 2000, 2001, 2003 en 2004). Diverse pogingen om de overdracht van nieuwe stukken wat meer gestructureerd en in blokken van bijvoorbeeld 10 jaar te laten verlopen, hadden geen succes. In 1994 werd een deel van het archief beter materieel verzorgd (betere omslagen en dozen) en werden enkele aanvullingen beschreven in een supplement. In 2006 en 2007 werd het gehele archiefblok onder handen genomen en werden de veel te grote pakken gesplitst in handzamere eenheden en werden alle stukken verpakt in zuurvrij verpakkingsmateriaal. De oorspronkelijke, verouderde inventaris werd globaal aangepast aan de eisen van deze tijd en samen met het supplement in elkaar geschoven en ingevoerd in een database, zodat het beheer en het zoeken in de inventaris vergemakkelijkt werd en de inventaris ook toegevoegd kon worden aan de centrale database op de website van het streekarchief (vanaf 2014 de website van het Regionaal Archief Rivierenland) waarin onderzoekers dwars door alle inventarissen heen kunnen zoeken. Door de forse uitbreiding van het aantal beschrijvingen was het ook onvermijdelijk om het rubriekenschema aan te passen. Voor zover splitsing van oorspronkelijke inventarisnummers nodig was, is de oude nummering terug te vinden via de als bijlage bij deze inventaris opgenomen concordans. In de titel van de inventaris stond 1951 als eindjaar van de inventaris, maar door de latere aanvullingen moest dat jaartal gewijzigd worden in 1999. Dat wil overigens geenszins zeggen dat alle stukken tot en met dat jaar nu in dit archiefblok zijn opgenomen, integendeel, voor wat betreft de stukken van ná 1951 zijn (nog) slechts enkele stukken overgebracht, waaronder overigens wel de belangrijke handelingen (notulen) van de kerkenraad.
De toegang tot het archief is met alle nu genomen maatregelen aanzienlijk verbeterd, maar nog niet ideaal. Voor een dergelijke, heel ingrijpende bewerking ontbreken de middelen. Zo zijn er nog steeds veel beschrijvingen van soortgelijke stukken die elkaar in datering overlappen. Verdere uitsplitsing en ordening is echter een tijdrovend karwei. Door de bewerking en verwerking van de vele aanwinsten is er in de inventaris geen sprake meer van een doorlopende nummering, maar dat zal in de praktijk geen moeilijkheden opleveren in het gebruik.
De omvang van de archieven bedraagt na bewerking 33 strekkende meter. Bij de overdracht van de archieven is bepaald dat de stukken openbaar zijn, met dien verstande dat voor raadpleging van stukken die jonger zijn dan 50 jaar voorafgaande schriftelijke toestemming nodig is van de eigenaar.
Maart 2007,
J.J.A. Buylinckx.
Noten
1. Inventarisnummer (voortaan invnr.) 3021/1, handelingen kerkenraad (voortaan hand.) 5-1-1639.
2. Invnr. 3021/6, hand. 6-12-1827.
3. Invnr. 3021/3, hand. 7-2-1708, 20-6-1708; invnr. 3021/4, hand. 1-4-1745, 1-5-1760 en invnr. 3021/5, hand. 7-12-1786.
4. Invnr. 3021/6, hand. 14-2-1811.
5. Invnr. 3021/6, hand. 5-12-1816.
6. Invnr. 3021/8, hand. 6-12-1866.
7. Invnr. 3021/8, hand. 3-1-1867, 9-2-1871 en invnr. 3021/10, hand. 12-12-1921.
8. Invnr. 3021/11, hand. 13-6-1934.
9. Invnr. 3021/3, hand. 13-9-1703.
10. Invnr. 3021/5, hand. 7-12-1786.
11. Invnr. 3021/5, hand. 4-3-1802.
12. Invnr. 3021/7, hand. 10-11-1842, 2-3-1848 en invnr. 3021/9, hand. 25-3-1890.
13. Invnr. 3021/5, hand. 21-10-1779.
14. Invnr. 3021/5, hand. 7-12-1775.
15. Invnr. 3021/7, hand. 6-3-1851.
16. Invnr. 3021/11, hand. 3-3-1944.
17. Invnr. 3021/11, hand. 6-9-1944.
18. Invnr. 3021/11, hand. 16-7-1945.
19. A. Houtkoop, De praktijk van het Hervormd Kerkbestuur te Zaltbommel, in: Tussen de Voorn en Loevestein X(1974),nr.26, p.64-80. Deel II: Aspecten van de Diakonale armenzorg, in: Tussen de Voorn en Loevestein XI(1975),nr.27, p.3-18.
Bijlagen Inleiding
BIJLAGE 1: CONCORDANS
Het was noodzakelijk om nummers uit de inventaris van 1974 aan te passen, vooral om ze te splitsen omdat het onmogelijk grote pakken met stukken betrof. Omdat de oude nummers gebruikt zijn in de literatuur volgt hieronder van de gewijzigde nummers een concordans.
3021/17 -> 3021/17, 3021/78, 3021/79, 3021/1527
3021/18 -> 3021/18, 3021/62, 3021/63
3021/19 -> 3021/19, 3021/64 t/m 3021/69, 3021/1528
3021/20 -> 3021/20, 3021/70
3021/23 -> 3021/23, 3021/72 t/m 3021/77
3021/35 -> 3021/35, 3021/80
3021/110 -> 3021/110, 3021/721
3021/114 -> 3021/85, 3021/86, 3021/114
3021/134 -> 3021/134, 3021/722, 3021/723
3021/644 -> 3021/322 (toegevoegd)
3021/812 -> 3021/812, 3021/724 t/m 3021/727
3021/824 -> 3021/824, 3021/1230 t/m 3021/1232
3021/825 -> 3021/825, 3021/1233 t/m 1235
3021/826 -> 3021/826, 3021/1238, 3021/1239
3021/828 -> 3021/828, 3021/1240 t/m 3021/1243
3021/829 -> 3021/829, 3021/1244, 3021/1245
3021/830 -> 3021/1533 (brievenboek)
3021/837 -> 3021/837, 3021/1246 t/m 3021/1248
3021/861 -> 3021/861, 3021/1249 t/m 3021/1252
3021/862 -> 3021/862, 3021/1236, 3021/1237
3021/877 -> 3021/2003 tot en met 3021/2007
3021/1160 -> 3021/1160, 3021/1253
3021/1224 -> 3021/1224, 3021/1224, 3021/1254, 3021/1255
3021/1427 -> 3021/1427, 3021/1256
BIJLAGE 2: PREDIKANTENLIJST (1542) 1573-1973
WEGBEREIDERS
1542 Huibert Selkart. Martelaar, verdronken in de Waal 12-11-1542.
-1568 Peter Mom. Martelaar, onthoofd op bevel van J. Grauwels, najaar 1568.
-1568 Wouter van Oensel. Martelaar, onthoofd op bevel van J. Grauwels, najaar 1568.
-1568 Gerrit Wever. Martelaar, onthoofd op bevel van J. Grauwels, najaar 1568.
1566 Jan van Venray, ook geheten Johannes Ceporinus. Ketters kapelaan 1566.1)
EERSTE PREDIKANTSPLAATS
1573-1607 Johannes Leo.
Van Goch winter 1572/1573. Overleden 20-11-1607.
1608-1615 Albertus Selkart, bijgenaamd Bommelius.
Van Vianen 1608. Overleden vóór sept. 1615.
1615-1618 Johannes Nasisus (van Naarssen).
Van Grave vóór sept. 1615. Nam afscheid 21-9-1618.
1619-1622 Johannes Blom.
Van Meerkerk vóór sept. 1619. Overleden vóór 12-11-1622.
1623-1625 Hieronymus Honerbringa.
Van Arnhem 18-8-1623. Overleden vóór 20-9-1625.
1626 Johannes Godefridi.
Van Bennekom vóór apr. 1626. Overleden vóór 19-11-1626.
1626-1636 Gijsbertus Moringius.
Van Haaften 24-12-1626. Overleden 24-12-1635.
1636-1654 Peter Eykenbergius
Van Brakel 31-10-1636. Ontslagen 12-5-1654.
1655-1680 Samuel Wiselius.
Proponent 11-1-1655. Overleden 17-10-1680.
1682-1683 Henricus Kraemer.
Van Knollendam 3-2-1682. Naar Purmerend 21-4-1683.
1682-1693 Johan Kaskee
Van Ruinen 9-4-1682 als derde predikant. in 1693 tweede predikant, in 1689 eerste predikant. Naar Breda 8-9-1693.
1694 Abraham Hellenbroek.
Van Zwijndrecht 29-4-1694. Naar Rotterdam 16-12-1694.
1695-1697 Peter Immens
Van West-Souburg 3-11-1695. Naar Middelburg okt. 1697.
1698-1700 Hermannus Bijstervelt.
Van Ophemert 22-5-1698. Naar Dordrecht 12-5-1700.
1700-1701 Abrahamus Lakens
Van Dwingelo 30-5-1700. Overleden okt. 1701.
1701-1716 Johannes Franken
Van Koevorden dec. 1701. Overleden juni 1716.
1717-1728 Theodorus van Schelluijnen 4)
Van Heemstede 13-6-1717. Naar Amsterdam 20-1-1728.
1728-1737 Gisbertus Mattheus Elsnerus
Van Beek ca. 2-5-1728. Naar Utrecht 29-4-1737.
1737-1742 Rutgerus Schutte
Van Rossum juli 1737. Naar Dordrecht 16-7-1742.
1743-1747 Willem Lodewijk Pielat
Van Mijnsheerenland 8-4-1743. Naar Delft 13-10-1747.
1748-1780 Arnoldus Lambertus de Mist
Van Hattem maart 1748. Emeritus 15-10-1780.
1781-1782 Jelmer Hinlopen
Van Loosduinen 1-4-1781. Overleden okt. 1782.
1783-1792 Johannes Schagen van Campen
Van 's-Gravenzande 23-10-1783. Naar Haarlem 24-6-1792.
1792-1797 Claudius Henricus van Herwerden
Van Jupthaas 18-11-1792. Naar Zutphen 30-7-1797.
1797-1803 Willem Christiaan van Maanen
Van Driel 16-8-1797. Naar Den Bosch 8-5-1803.
1803-1806 Reinier Swijgholt
Van Hillegom 30-10-1803. Naar Zierikzee 30-3-1806.
1806-1807 Izaak Sluyter
Van Zalk 18-5-1806. Naar Arnhem 24-5-1807.
1807-1811 Jacob Albert Streso
Van Loenen aan de Vecht 9-8-1807. Naar Kampen 9-6-1811.
1811-1856 Robert Macalester
Van Zalk 4-8-1811. Emeritus 28-12-1856.
1857-1860 Hendrik Petrus Berlage
Van Naarden 3-5-1857. Naar Amsterdam 20-5-1860.
1860-1863 Frans Rauwenhoff
Van Santpoort 7-10-1860. Naar Rotterdam 21-6-1863.
1863-1878 Johannes Gerardus Rijk Acquoy
Van Koog aan de Zaan 18-10-1863. Als kerkelijk hoogleraar naar Leiden 19-5-1878.
1878-1881 Abrahamus Rutgers van der Loeff
Van Haastrecht 22-9-1878. Naar Den Bosch 20-3-1881.
1881-1903 Casper Hendrik Boland
Van Well ca. 15-5-1881. Emeritus 26-7-1903.
1903- 1906 Daniel Ferdinand Jacob Herman
Van Obdam 29-11-1903. Naar Schagen 20-5-1906.
1907-1911 Frederik Willem Jacob van den Kieboom
Van Anloo 2-6-1907. Naar Bergen 18-6-1911.
1911-1936 Frederik Samuel Knipscheer
Van Grosthuizen ca. 15-10-1911. Emeritus 9-2-1936.
1940-1942 Jacobus van Dijk
Van Eindhoven (hulppredikant) 8-9-1940. Naar 's-Gravenzande 1-10-1942.
1943-1945 Johannes Jacobus Siezen
Van Dreischo 24-3-1943. Naar Rotterdam 5-7-1945.
1946-1961 Tjalling Bruinsma
Van Midsland (Terschelling) 20-10-1946. Emeritus 1-10-1961.
1962-1967 Henri Berton
Van Grijpskerk en Visvliet / Pieterzijl 3-9-1967. Naar Heemstede 10-6-1973.
1973- Johannes Verheul
Van Axel 19-8-1973.
TWEEDE PREDIKANTSPLAATS
1573 Johannes Ceporinus 1)
1573-1573 Caspar Grevinchoven (of Werinckhuijsen).
Naar Den Bosch 1578? 2)
1585-1587 Johannes Ceporinus
1585-17-2-1586, 28-2-1586-mei 1587. 1)
1587-1689 Aert Janssen van Herwaerden
Tevens te Heerewaarden. 7-9-1587 - na pasen 1589. 3)
1589-1599 Vacature
1599-1619 Henricus Leo
Proponent 1599 (zoon van Johannes Leo). Afgezet 24-4-1619.
1621-1626 Johannes Ceporinus
Als emeritus van Nijmegen maart/april 1621. Overlden ca. 1-8-1626.
1628-1636 Gerardus Livius Bonga
Van Rossum vóór sept. 1628. Overleden 25-7-1636.
1637-1672 Paulus Arleboutius
Van Tilburg 19-7-1637. Overleden 26-10-1672.
1673-1689 Johannes Mollerus
Van Waardenburg 5-4-1673. Overleden mrt. 1689.
1684-1691 Jacobus Sappius
Van Varik als derde predikant nov. 1684, na maart 1689 tweede predikant. Naar Dordrecht 6-7-1681.
1692-1699 Justus Schalkwijk à Velden
Van Ameide 4-12-1692. Naar Goes 15-10-1699.
1700-1704 Otto de Haart
Van Dwingelo mrt. 1700. Naar Haarlem sept. 1704.
1705-1711 Balthazar Bodaan
Van Oisterwijk 31-5-1705. Naar Middelburg vóór 10-7-1711.
1711-1762 Augustinus Geukama
Van Oostermeer 20-12-1711. Overleden vóór mei 1762.
1762-1764 Petrus Brouwer
Van Barneveld 7-6-1762. Naar Dordrecht 9-11-1764.
1764-1766 Henricus van Herwerden
Van Thamen a.d. Uithoorn dec. 1764. Naar Zutphen 6-10-1766.
1766-1768 Godefridus Wilhelmus Carp
Van Wesel 30-10-1766. Naar Zwolle 13-3-1768.
1768-1769 Jacob Albert Vos
Van Montfoort 26-6-1768. Als theologisch hoogleraar naar Utrecht 12-11-1769.
1770-1773 Bernardus Hoffman
Van Wadenoyen 4-2-1770. Naar Zutphen 18-101-1773.
1773-1785 Johannes de Jongh
Van Streefkerk 12-12-1773. Naar Kampen 20-2-1785.
1785-1815 Joos Gerard Kist Ant. fil.
Van Puiflijk 16-10-1785. Overleden 26-1-1815.
1816-1817 Jaans Eusebius Voet van Campen
Van Bolsward 5-5-1816. Naar Leiden 25-5-1817.
1817-1824 Samuel Crommelin
Van Hillegom 12-10-1817. Naar Leeuwarden 3-10-1824.
1825-1829 Johann Carl Rhiem
Van Deil 3-5-1825. Naar Amsterdam 20-4-1829.
1829-1862 Cornelis Hooyer
Van Heumen 4-10-1829. Emeritus 11-3-1862.
1862-1901 Hendrik Roodhuijzen
Van Brielsch Nieuwland 13-6-1862. Emeritus 1-7-1901.
1903-1913 Freerk Koster Hzn.
Van Grosthuizen c.a. 26-4-1903. Naar Klooster ter Apel 6-4-1913.
1913-1917 Frederik Carel Antonius Pantekoek
Van St. Petersburg 6-7-1913. Emeritus 30-9-1917.
1918-1920 Dirk Bins
Van Ellewoutsdijk 14-4-1918. Naar Dordrecht 29-11-1920.
1921-1932 Engelbert Leendert Smit
Van Boxmeer 11-12-1921. Overleden 8-8-1932.
1933-1939 Johannes Jacobus Visch
Van Breedevoort 24-12-1933. Naar Varsseveld 16-7-1939.
1939-1942 Anton Dronkers
Van Hontenisse 10-9-1939. Naar Zaandam 1-5-1942.
1942-1946 Johannes Bernardus Oskamp
Van Made 2-8-1942. Naar Nijmegen 21-10-1946.
1947-1970 Christiaan Nieber
Van Tzum (Fr.) 23-3-1947. Naar Maartensdijk / Hollandsche Rading 14-6-1971.
1971 Tweede predikantsplaats opgeheven 16-1-1971.
1973- Lydia Bonnie Poppezijn
Verleent bijstand in het pastoraat 4-2-1973.
-
NOTEN BIJ BIJLAGE
1. Zie Nieuw Ned. Biogr. Woordenboek, deel VII, Leiden 1927, kolom 1232 en H. Beckering Vinckers, Iets over de eerste hervormde predikanten in Zaltbommel, in: Bijdragen en Mededelingen Gelre (BMG), jrg. XXXII (1929), blz. 182 e.v.
2. Beckering Vinckers, a.w., p. 177.
3. Beckering Vinckers, a.w., p.184-186.
4. In de gedrukte inventaris uit 1974 wordt hij ten onrechte Thomas van Schelluijnen genoemd.

Kenmerken

Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
30,87