Archieven

 

Uw zoekacties: Archief van het dorpsbestuur van Brakel, 1645 - 1810

3117 Archief van het dorpsbestuur van Brakel, 1645 - 1810

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Dorpsbestuur
2. Het archief
Noten
1. Zie voor gegevens over de heerlijkheid Brakel onder andere de inleiding in: J. den Draak m.m.v. A. Houtkoop en F.F.J.M. Geraedts, Het archief van de familie Van Dam van Brakel (1307-1379), 1381-1959, Arnhem 1989 (Gelderse inventarissenreeks, nr. 27).
2. Gelders Archief (GA) (voorheen Rijksarchief in Gelderland), [Inventaris van] de archieven van de dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaarden, z.pl. z.j. (typescript). In inventarisnummer 4 wordt bijvoorbeeld in 1678 vermeld: 'de geërfden op de Ronduijt van Braeckel bij malcanderen vergadert' (zie ook noot 15).
3. O. Moorman van Kappen (e.a.), Tieler- en Bommelerwaarden 1327-1977. Grepen uit de geschiedenis van 650 jaar waterstaatszorg in Tielerwaard en Bommelerwaard, Tiel-Zaltbommel 1977, p.142-147.
4. Idem, p.162, noot 4: 'Evenals de generale dijkstoel waren ook de particuliere dijkstoelen uitsluitend met dijkszorg belast. De locale waterlozingszorg berustte -evenals elders- bij de buurschappelijke geërfdenorganisatie in zo'n heerlijkheid. Schout c.q. richter en buurmeesters vormden het bestuur van zo'n locaal 'waterlozingsschap'.
5. Inventarisnummer 3117/108.
6. Inventarisnummer 3117/109.
7. Inventarisnummer 3117/111.
8. In 1804 ontvingen de heemraden ieder 9 gulden en 15 stuivers per jaar (inventarisnummer 3117/113).
9. Het archief van het ambtsgemeentebestuur is opgenomen in het gedeelte van het archief van het Ambtsbestuur van Bommel, Tieler-en Bommelerwaarden dat zich bevindt in het oud-archief van het polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk. Zie H.J.F. Smeets en R.A.D. Renting, Inventaris van het oud-archief van het Polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk, z.pl. 1954 (typescript).
10. Toen in 1816 het provinciaal bestuur een onderzoek instelde naar de gemeentelijke (her)indeling schreef de burgemeester van Brakel, refererend aan die kortstondige periode van samenvoeging, dat 'men de inconveniënten van eene vereeniging in menigerlei opzigten (heeft) ondervonden, en wel bijzonder, onder meer andere, in de stremming van de communicatie geduurende den geheelen winter' (Inventarisnummer 3117/121). Vergelijk ook Den Draak, a.w., p.107-108, inventarisnummer 3117/618.
11. In een brief d.d. 30 november 1980 aan de Dijkstoel van het Polderdistrict Bommelerwaard (Kopie aanwezig in dienstadministratie Regionaal Archief Rivierenland) schrijft P.J. de Jong, oud-secretaris van het Polderdistrict onder andere dat de archieven afkomstig van het voormalige Polderdistrict Bommelerwaard beneden de Meidijk (waaronder het archief van de dorpspolder Brakel) bestaan 'uit een trieste hoeveelheid stukken die ik voor meer dan de helft verrot aantrof [na de samenvoeging van de polderdistricten Bommelerwaard Boven en Beneden de Meidijk] in de kelder van 'de Ronduit' [het voormalige gemeentehuis van Brakel], die (voor zover nog vervoerbaar) te drogen werden gelegd op de zolder van het districtshuis'. Volgens mondelinge informatie van de heer J. van Heeswijk te Kerkdriel, hebben de toenmalige provinciale archiefinspecteur, de heer P. Beltjes, en hij zich helaas genoodzaakt gezien een groot gedeelte van wat er van de archieven restte weg te doen. Het was meer papierpulp dan archief en herstel was niet mogelijk. Het gedeelte dat tot op de dag van vandaag nog is overgebleven is in eind vorige eeuw volledig gerestaureerd en daardoor weer helemaal raadpleegbaar, maar sommige stukken waren nu eenmaal zo zwaar beschadigd dat veel tekst verloren is gegaan (zie ook noot 12).
12. G.L. van der Helm, Inventaris van het archief van het dorps-en polderbestuur der heerlijkheid Brakel, z.pl., z.j. (typescript). Van de in deze inventaris beschreven stukken zijn slechts de nummers 2, 5a-b, 6a-d, 7a-p, 40,4 5-50, 53c, 53I, 53K-L, 54a-g en 55 bewaard gebleven en twee ongenummerde pakken (zie noot 15). Dat archief berust sinds 1 januari 2014 in het Regionaal Archief Rivierenland als archiefblok 3070 (zie ook noot 11).
13. Den Draak, a.w.
14. Den Draak, a.w., p.15.
15. Gelders Archief (GA), [Inventaris van] de archieven van de dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaarden, z.pl. z.j. (typescript). Het archief van het dagelijks gericht van Brakel beslaat slechts vier nummers in deze inventaris (nummers 4-7) en bevat ook stukken over niet-gerechtelijke aangelegenheden. Zo bevat inventarisnummer 4, omschreven als 'signaat van Brakel, 1676-1692' onder meer verslagen van geërfdenvergaderingen, stukken over de zetting van ambtslasten, het beroepen van predikanten en kerkrekeningen (zie ook noot 2).
16. H. van der Werff, Inventaris van het oud archief van de dijkstoelen van Brakel en Poederoijen, z.pl. 1932 (typescript).
17. A.J. van de Ven, Het oud-archief van de gemeente Brakel, in: Verslagen omtrent 's-rijks oude archieven (VROA), 50(1927)II, p.464-468.
18. Inventaris van het archief der gemeente Brakel, z.pl. z.jr.
Literatuur
J. den Draak m.m.v. A. Houtkoop en F.F.J.M. Geraedts, Het archief van de familie Van Dam van Brakel (1307-1379), 1381-1959, Arnhem 1989 (Gelderse inventarissenreeks, nr. 27).
H.L. Driessen, De bestuursindeling van Gelderland in den Franschen Tijd, in: Bijdragen en Mededelinge Gelre, XLVII (1944) p.107-115.
J. Hofman (red.), Archieven der gewestelijke besturen in de Bataafs-Franse tijd in Gelderland 1795-1813, deel I, Algemene inleiding en periode 1795-1799, Arnhem 1982,
p.9-35.
J. Kuys, Dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaard tot omstreeks het midden van de zeventiende eeuw, in: Bijdragen en Mededelingen Gelre, LXX(1978/1979) p.1-35.
A.H. Martens van Sevenhoven, Schets van de geschiedenis der burgerlijke gemeenten in Gelderland vóór de invoering der gemeentewet van 1851, in: Een keuze uit zijn geschriften, Arnhem 1977 (Werken Gelre nr. 35), p.203-257.
A.H. Martens van Sevenhoven, Het dagelijksch landrecht der Bommeler- en Tielerwaarden, in: Verslagen en Mededelingen van de Vereniging Oud-Vaderlands Recht (VMOVR), 7(1924) p.237-244.
J.Ph. de Monté Ver Loren en J.E. Spruit, Hoofdlijnen uit de ontwikkeling der rechterlijke organisatie in de noordelijke Nederlanden tot de Bataafse omwenteling, Deventer 1972 (5e druk).
O. Moorman van Kappen (e.a.), Tieler- en Bommelerwaarden 1327-1977. Grepen uit de geschiedenis van 650 jaar waterstaatszorg in Tielerwaard en Bommelerwaard, Tiel-Zaltbommel 1977.
A.J. van de Ven, Het oud-archief van de gemeente Brakel, in: Verslagen omtrent 's-rijks oude archieven (VROA), 50(1927)II, p.464-468.
A.J. van de Ven, De rechtsbedeling bij de dorpsgerichten in de Bommeler- en Tielerwaarden, in: VMOVR, 8(1925) p. 375-420.

Kenmerken

Datering:
1645 - 1810
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Omvang in meters:
2