Kerkgenootschappen

We hebben doop-, trouw- en begraafregisters van verschillende kerken. Als je een zoekopdracht geeft op deze site, kun je daarna in de zoekresultaten filteren op 'religie'. Hieronder een korte uitleg over de verschillende kerngenootschappen die je kunt tegenkomen.

Evangelisch Lutherse Kerk
De Evangelisch Lutherse Kerk vindt zijn oorsprong in het werk van Maarten Luther. De eerste Lutherse gemeenten in Nederland dateren al uit de 16de eeuw, de eeuw van de Reformatie.
De eigenlijke Evangelisch-Lutherse Kerk in Nederland is pas opgericht in 1818. In Nederland is deze kerk een relatief klein kerkgenootschap gebleven.

Gereformeerde gemeente
Opgericht in 1892 door een vereniging van twee groeperingen die zich van de Hervormde kerk hadden afgescheiden: een groot deel van de Christelijk Gereformeerde kerk (afscheiding 1834) en de groep die ontstond uit de Doleantie van Abraham Kuypers. Plaatselijke gemeenten kenden een grote zelfstandigheid ten opzichte van de Gereformeerde kerk.

Het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap
Het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap ofwel NIK is de overkoepelende organisatie van Joodse gemeenten, dat getypeerd kan worden als Asjkenazisch/Hoogduits, traditioneel of orthodox-joods. Het NIK werd in 1814 opgericht op instigatie van koning Willem I, als koepel boven de al bestaande, en later nog op te richten Joodse Gemeenten. Daarnaast bestond en bestaat er het Portugees-Israëlitisch Kerkgenootschap, dat Sefardisch/Portugees is.

Nederduits(ch) Gereformeerde kerk
Deze kerk ontstond in 1571 in de Duitse stad Emden, onder invloed van de ideeën van Luther en Calvijn en werd in 1579 de officiële kerk van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanders. De term Nederduits onderscheidt de kerk van andere gereformeerde kerken, zoals de Waalse. In 1816 veranderde de naam in: Nederlands Hervormde kerk.

Nederlandse Hervormde Kerk
Sinds 1816 de naam van de kerk die daarvóór de Nederduits Gereformeerde kerk heette. De kerkorde werd in 1816 ontworpen door Koning Willem I, die zich actief met kerkelijke vraagstukken bezig hield. Onvrede over deze Koninklijke inmenging in kerkelijke zaken leidde in 1834 tot een afscheiding (‘de Afscheiding’). In 1886 vond een tweede afscheiding plaats onder leiding van Abraham Kuyper (bekend als de Doleantie).

Oud Katholieke kerk
De Oud-Katholieke kerk ontstond als afscheiding van de Rooms-Katholieke kerk door verzet tegen het centralisme in de Katholieke kerk. In Nederland ontstond een eerste anti-centralistische beweging in 1702. Later kwam er het verzet tegen het dogma van de onbevlekte ontvangenis en tegen de leer van de pauselijke onfeilbaarheid bij.

Rooms-Katholieke kerk
De naam Katholieke kerk wordt vanaf 325 na Christus gebruikt. Het begrip 'rooms-katholiek' is ontstaan ten tijde van de Reformatie, om onderscheid te maken tussen hen die de paus trouw bleven en de protestanten. Het woord rooms duidt op de stad Rome, waar de leider van de katholieke kerk, de paus zetelt. Tot de reformatie had de kerk veel politieke macht. Dat veranderde in Nederland in 1579, toen de Nederduitsch Gereformeerde kerk de officiële godsdienst van de Republiek werd, de 'bevoorrechte kerk' (geen staatsgodsdienst!). De rooms-katholieke godsdienst werd niet verboden maar mocht niet langer openlijk beleden worden. Vanaf 1600 kwam er wat meer vrijheid voor de rooms-katholieken en mochten ze schuilkerken inrichten. Vanaf 1798 werd in de grondwet de vrijheid van godsdienst vastgelegd. Er zijn toen ook kerken, die na de Reformatie door de hervormden waren geconfisceerd, ‘teruggegeven’ aan de katholieke geloofsgemeenschap. In 1854 volgde het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.

Van een aantal kerkgenootschappen hebben we doop-, trouw- en begraafregisters in huis die we nog niet beschikbaar stellen. Hiervoor gelden openbaarheidsbeperkingen. Wil je ze inzien, neem dan contact met ons op. We onderzoeken dan of dit mogelijk is.