Van Hanze tot Heden
Een expositie in de binnenstad van Tiel in 2022 en 2023
Hanzestad Tiel is één van de oudste steden van Nederland. De rijke geschiedenis van de stad is een bron van inspiratie voor kunstenaars uit óf met roots in Tiel. In enkele etalages van leegstaande panden in de binnenstad zie je werk van hen. Zij tonen je beeldende kunst in relatie met objecten uit het erfgoed van Tiel. Iedere kunstenaar heeft een eigen bijzondere kijk op de stad en zijn historie. Ga kijken en laat je meevoeren van Hanze tot Heden!
Waterstraat 97
Eef de Graaf: ‘9 triangulaire vormen’ 2021
Het object ‘9 triangulaire vormen’ heeft in zijn basisvorm een relatie met de kraantjeskannen (peervormig koffiezetapparaat) en koffiekannen uit het verleden.
Eef de Graaf (1939) woont en werkt in Tiel. Sinds de jaren 80 maakt hij geen gebruik meer van figuratie. Hij streeft naar eenvoud, balans en harmonie met behulp van lijnen, geometrische vormen, composities in één of twee tinten (zwart, wit, geel, blauw of rood) en door gebruik te maken van licht en schaduw. Eef behoort naar eigen zeggen tot de tweede generatie van constructivisten. Constructivisten zijn kunstenaars die balans en expressie zoeken door middel van compositie, vorm en kleur zonder enige verwijzing naar de omringde natuur of zichtbare werkelijkheid.
Paul Klemann: ‘Theestoofje met 5 oplichtende stippen in de schaduw’ 2021
Dit schilderij is gemaakt naar aanleiding van een droom over een antiek Hollands stoofje. In zijn droom zag Klemann vijf lichtpunten fel oplichten vanuit de schaduw van het stoofje. De Delfts blauwe tegels achter het stoofje verwijzen naar de antieke tegel uit de collectie van het Flipje- en Streekmuseum.
Paul Klemann (Utrecht, 1960) maakt verhalende tekeningen waarin allerlei vreemde figuren, dieren en gebeurtenissen voorkomen. Zijn werk is geïnspireerd door nachtelijke dromen. De nacht…het moment van de dag dat alles stil is. Dat gedachten de ruimte krijgen. Tekeningen en schilderijen van Paul Klemann zijn opgenomen in diverse particuliere collecties en het Centraal Museum Utrecht. Klemann woont en werkt sinds 15 jaar in Tiel. Tiel is voor hem een plek van rust en licht waar hij kan genieten van het licht van het rivierengebied. In deze stad heeft hij een groot atelier om te werken.
Jonne Stout: ‘Lines of Daalderop’ 2021
Dit werk is geïnspireerd door een voorwerp dat gemaakt is door de Metaalwarenfabriek Daalderop. ‘Lines of Daalderop’ legt de nadruk op het lijnenspel dankzij ritme, herhaling, reflectie en schaduwwerking. Lijnenspel speelde een belangrijke rol in de jaren 1915 tot 1935 bij de firma Daalderop in Tiel. De stijlen Art Deco en de Amsterdamse School hebben in deze periode grote invloed gehad op de ontwerpen van tal van gebruiksvoorwerpen en elektrische huishoudelijke artikelen van deze firma.
Jonne Stout (Tiel, 1993) is kunstenaar en ontwerper. Zij heeft gestudeerd aan de Hoge School voor de Kunsten Utrecht (Product Design). Stout legt in haar werk een verbinding tussen techniek, poëzie en ambacht. Naast haar werk als autonoom kunstenaar werkt Stout parttime als productieleider voor Studio Drift. Deze studio ontwerpt poëtische installaties gebaseerd op de schoonheid van de natuur.
Sem-Isabelle Wierenga: ‘Terugkijkende toekomst’ 2021
De bekende theekan van Daalderop betekent voor Wierenga een warme herinnering aan thuis en aan Tiel. Wierenga voelt zich verbonden met Tiel. Zij is hier geboren en opgegroeid en zij woont en werkt in Tiel. Persoonlijke verhalen en herinneringen vormen de basis voor haar vrije werk. Terugkerende thema’s zijn de voorttikkende tijd en de sporen die wij als mensen achterlaten. De etalage en glasplaat met de tekst ‘Terugkijkende toekomst’ zorgen voor een interactie met de toeschouwer. Wij zien onszelf weerspiegeld en kijken naar een afbeelding van de moeder van de kunstenaar. Zo maken wij deel uit van dit kunstwerk. Persoonlijke herinneringen verbinden zich met de ‘terugkijkende toekomst’ en het kopje thee bij moeder thuis uit de theekan van toen.
Sem-Isabelle Wierenga (Tiel, 1987) is kunstenaar en werkzaam als docent Mediavormgeving (2016) op het ROC Rivor. Zij heeft gestudeerd aan de Hoge School voor de Kunsten Utrecht (afstudeerrichting: Fine Art en Design in Education). Naast autonome kunstwerken maakt Wierenga werk in opdracht en grafisch werk.
Waterstraat 71
Cor Litjens: ‘Factory’
Als inspiratiebron voor zijn bijdrage aan de etalage-expositie heeft Cor Litjens gekozen voor de maquette van de fabrieken van Daalderop. Het repeterende patroon van puntdaken heeft hij bewerkt tot een compositie van willekeurig door elkaar staande fabrieken.
Over de maquette: De maquette is in circa 1930 gemaakt door Jan Ullrich en stelt het fabriekscomplex van Daalderop voor, voorheen gevestigd aan de Binnenhoek in Tiel. De Koninklijke Metaalwarenfabriek is opgericht in 1880 en was een groot succes. De fabriek vervaardigde huishoudelijke artikelen. Vanaf jaren 30 werden er elektrische apparaten en warmwaterreservoirs ontwikkeld en leverde het bedrijf metalen onderdelen aan Philips. Vanaf 1950 richtte men zich ook op export en massaproductie. Vanaf jaren 60 is de fabriek samen gaan werken met andere bedrijven.
Cor Litjens (1956) is een geboren en getogen Maas en Waler. Hij is vooral bekend vanwege zijn monumentale beelden in de openbare ruimte die vaak in brons zijn gegoten. Litjens maakte in 1997 het beeld ‘Huizen op de dijk’ wat op de Passewaaijsedijk staat. In Tiel heeft hij enkele jaren de exposities samengesteld in het Klooster en Zinder.
Sylvia Janssen van Doorn: ‘Schatkaart van Tiel’ 2021
Sylvia vond haar inspiratie in de lades met kleine voorwerpen in het magazijn van het Streekmuseum. Het is een mini schatkamer vol met sleutels, mallen, weefgewichtjes en geheimzinnige voorwerpjes. Als basis gebruikt zij een kaart van de Tielerwaard tussen Tiel en Gorinchem uit 1699. De kaart is afkomstig uit het Regionaal Archief Rivierenland (RAR). Rond Tiel zijn veel grote en kleine kostbaarheden gevonden, van pijlpunten en dolken tot aardewerk, sieraden en schalen. Veel van deze schatten hebben een plekje gekregen op de Schatkaart van Tiel.
Sylvia Janssen van Doorn (1962) is geboren en getogen in het Rivierenland. Zij heeft in haar beeldend werk een voorliefde voor onderwerpen uit haar geboortestreek, het landschap nabij de Waal, verlaten of afgebroken gebouwen (zoals Bato’s erf) en historische cartografie van Tiel en omgeving.
Raphaël Drent: ‘Tijdgeest’ 2021
De Romeinen waren erg vindingrijk, maar ze koesterden ook het simpele. Neem nu water. Simpel: de Romeinen gebruikten kannen en kruiken om het te schenken. Complex: ze ontwierpen sluizen om het water in al zijn eigengereidheid te keren, door te laten en te temmen. Toen al. Tweeduizend jaar later is simpel nog altijd simpel als het voldoet. Maar complex is een stuk ingewikkelder geworden in een wereld die meer vraagt. Sluizen zijn hele bouwwerken geworden, terwijl het principe hetzelfde is gebleven. Dat heet tijdgeest. Wij hebben een honger naar kennis over vroeger en die honger is niet te stillen. De geschiedenis komt zo, uit de Tielse kleigrond onder onze voeten, naar boven. Daarna kunnen wij alle pracht van vroeger bewonderen in musea, op tentoonstellingen en via internet. De voorwerpen van ooit prijken naast de resultaten van tweeduizend jaar ontwikkeling. Zo weerklinkt de geest van de tijd betoverend in alles om ons heen.
Raphaël Drent (Tiel, 1967) werkt vanuit zijn thuisbasis in Tiel. Als persfotograaf werkt hij onder meer voor dagbladen als de Gelderlander, het Algemeen Dagblad en vakbladen als Voetbal International. Daarnaast is hij gespecialiseerd in portretfotografie. Foto’s van Raphaël van bekende Nederlanders met Tielse roots zijn te zien in het Klompstaatje, aan de Koornmarkt en in cultuurgebouw Zinder.
Met dank aan BATO en het Flipje- en Streekmuseum.
Daan Roukens: ‘Notes To Myself #3 - Art Print’ 2021
Daan Roukens staat bekend om zijn abstracte schilderijen, heldere kleuren, patronen en zijn zoektocht naar de kracht van herhaling. Zoektocht tussen orde en chaos Strenge ordening kan star en levenloos zijn en doorgeslagen chaos onnavolgbaar. De gewenste spanning in de schilderijen van Roukens ontstaat in de zoektocht tussen deze twee uitersten. Daan laat imperfectie en chaos toe in een wereld van structuur en patronen. Zodra de kunstenaar echter teveel chaos in zijn werk ervaart, geeft hij meer ruimte aan zijn hang naar perfectionisme en structuur.
Notes To Myself #3 - Art Print. Roukens liet zich inspireren door een serie keramische potten uit de collectie van het Flipje en streekmuseum die keurig naast elkaar in het gelid staan. Deze ordening, de reproduceerbaarheid, het ambacht, vakmanschap en soms imperfectie van de potten fascineren Roukens. De hang naar ordening, ritme, vakmanschap en imperfectie kenmerken immers ook het werk van deze kunstenaar.
Daan Roukens (1987) is geboren in Tiel. Hij studeerde aan de kunstacademie AKV St. Joost te Den Bosch en behaalde zijn Master of Fine Art aan het Sandberg Instituut te Amsterdam.
https://www.daanroukens.com/nl
Waterstraat 38
Marinke van Zandwijk: ‘Fruit’ 2021
De kwetsbaarheid en vergankelijkheid van de natuur zijn terugkerende thema’s in het werk van Marinke van Zandwijk. Glazen geblazen bellen spelen de hoofdrol in haar ruimtelijke installaties. Iedere bel heeft zijn eigen karakter, kleur en verhaal. Het vloeibare glas aan de blaaspijp laat zich vervormen door tal van ingrepen. Voor ‘Fruit’ heeft Van Zandwijk zich laten inspireren door foto’s uit de collectie van het Regionaal Archief Rivierenland. Uit deze foto’s spreekt de zorg voor het kwetsbare fruit. Dat spreekt de kunstenaar aan. Het beeld dat is opgebouwd uit glazen bellen verwijst naar het rijpingsproces van het fruit.
Marinke van Zandwijk (Tiel, 1987) is beeldend kunstenaar en glasblazer. Sinds 2001 werkt zij in Glasblazerij Leerdam, onderdeel van het Nederlands Glasmuseum. Zij heeft gestudeerd aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Van Zandwijk presenteert haar werk in tentoonstellingen in binnen- en buitenland en werkt in opdracht.
Eylem Aladogan: ‘Cadeau aan Tiel’ 2021
Aladogan is gefascineerd door het spanningsveld tussen angst en wilskracht. Zij ziet wilskracht als vermogen om angsten toe te laten, te beheersen en te overwinnen. Haar kunstwerk ‘cadeau aan Tiel’ is gemaakt naar aanleiding van een antiek strijkijzer uit de collectie van het Flipje- en Streekmuseum. Aladogan speelt in haar werken met tegenstellingen. Zij gebruikt oude ambachtelijke technieken samen met moderne technologie. Voor ‘Cadeau aan Tiel’ heeft zij een ‘zwaar ogend’ object gemaakt met behulp van lichte (recycle) materialen.
Eylem Aladogan (Tiel, 1975) is geboren en opgegroeid in Tiel. Zij werkt en woont nu in Amsterdam. Aladogan won 3 prijzen: de Amsterdamse Fonds voor de Beeldende Kunsten Prijs (2004), de ABN-AMRO Kunstprijs (2005), de Volkskrant Beeldende Kunstprijs (2009). Naast haar kunstenaarschap is Aladogan hoofddocent aan de Gerrit Rietveldacademie.
Jean-Paul Opperman: ‘Lichtbaken’ 2021
Opperman beschouwt zichzelf als een dromerige verteller. Zijn digitale kunstwerken zijn kleurrijk en expressief. Het kunstwerk ‘Lichtbaken’ is een herinnering aan de stad Tiel waar hij is geboren. Als kind speelde Opperman met het tinnen servies bij zijn oma. Hij verzon dan hele verhalen als zouden de kannen gebouwen zijn met daartussen verlaten straten. Opperman koos voor de titel ‘Lichtbaken’ omdat de witte beugeldop bij hem herinneringen oproept aan de oplichtende lichtbakens langs de Waal.
Jean-Paul Opperman (Tiel, 1980) woont en werkt in Tiel. Hij is opgeleid aan de Gerrit Rietveldacademie. Samen met Frans Ebing heeft Opperman het Creatief Platform Tiel opgericht. De foto’s van Opperman uit Tiel en omgeving zijn te zien op Facebook pagina Tielse.nl. Zijn digitale kunst kan worden verzameld via de platforms https://knownorigin.io/opperman https://makersplace.com/opperman en https://opperman.art
Guusje Kaayk: ‘Sterke vrouwen’ 2021
Materiaal: kunststof / ijzer. Inspiratiebron: tinnen schaal ‘Nimf’ van Kurz en co (rond 1900). Nieuwe mentaliteit rond 1900. De Industriële Revolutie (industrialisatie) is de overgang van handmatig naar machinaal vervaardigde goederen die begon midden achttiende eeuw. Het bracht grootschalige organisatorische en sociale veranderingen. Art Nouveau was een reactie op de industrialisatie en men wilde weer terug naar het ambacht. Men dacht dat als mensen elke dag geconfronteerd zouden worden met schoonheid dat de wereld niet alleen mooier, maar ook beter zou worden. Er kwam een nieuwe mentaliteit. Mensen werden meer zelfbewust en kinderen, arbeiders en vrouwen kregen meer rechten. Eén van de belangrijkste figuren van de ‘eerste feministische golf’ is kiesrechtstrijder Aletta Jacobs, een sterke vrouw!
KURZ EN CO. Tiel stond bekend als dé stad van tin. Hier vestigde zich in 1896 Kurz en co. Het bedrijf was net als Daalderop een metaalwarenbedrijf en bood plek aan honderden werknemers. De voorwerpen die we hier zien, zijn van tin en gemaakt in een periode die we Jugendstil of Art Nouveau noemen, gedateerd rond 1900.
Guusje Kaayk (1950) woont en werkt in Tiel. In het werk van Kaayk speelt beweging een grote rol. Zij heeft duizenden impressies getekend van dans-, theater- en muziekvoorstellingen voor onder andere het Holland Festival, North Sea Jazz Festival en Terschellings Oerol Festival.
