2134 Archief van het gemeentebestuur van Varik, 1811 - 1926
2134
Archief van het gemeentebestuur van Varik, 1811 - 1926
Inleiding
1.1. Geschiedenis
Van der Aa omschreef in 1848 de heerlijkheden en de dorpen Varik en Heesselt in zijn beschrijving van Nederland als volgt.
1.1.2. De heerlijkheid Varik
2134 Archief van het gemeentebestuur van Varik, 1811 - 1926
1. Inleiding
1.1. Geschiedenis
1.1.2.
De heerlijkheid Varik
laatste wijziging 11-03-2013
"Heerlijkheid in den Tielerwaard, provincie Gelderland, Benedendistrikt, arrondissement Tiel, kanton Geldermalsen, gemeente Varik; palende Noord aan de heerlijkheid Op-Hemert, Oost en Zuid aan de Waal en Zuid-West aan de heerlijkheid Heesselt.
Deze heerlijkheid bevat den Polder-van-Varik en daarin het dorp Varik, benevens eenige verstrooid liggende huizen. Men heeft er eene bevolking van 730 inwoners, die meest in den landbouw en aardappelteelt hun bestaan vinden.
De Hervormden, die er ruim 560 in getal zijn, onder welke 160 Ledematen, maken eene gemeente uit, welke tot de klassis van Zalt-Bommel, ring van Tiel, behoort. Vroeger maakte Varik met Op-Hemert eene combinatie uit, welke tot eersten Predikant heeft gehad Jacobus Bonnebal, die in het jaar 1612 herwaarts kwam, en in 1614 vertrok, om terug te komen wanneer de klassis zulks verlangde. Tijdens de dienst van Florentius van Leesten, hier beroepen in 1639, zijn deze gemeenten in 1660 gescheiden, blijvende Van Leesten te Op-Hemert, terwijl Varik eenen eigen Predikant bekwam in Henricus van Galen, die in 1662 naar Heerwaarden vertrok. De Rooms-Katholieken welke er wonen, behooren tot de stat. van Varik.
Men heeft in deze heerlijkheid ééne school.
Deze heerlijkheid bevat den Polder-van-Varik en daarin het dorp Varik, benevens eenige verstrooid liggende huizen. Men heeft er eene bevolking van 730 inwoners, die meest in den landbouw en aardappelteelt hun bestaan vinden.
De Hervormden, die er ruim 560 in getal zijn, onder welke 160 Ledematen, maken eene gemeente uit, welke tot de klassis van Zalt-Bommel, ring van Tiel, behoort. Vroeger maakte Varik met Op-Hemert eene combinatie uit, welke tot eersten Predikant heeft gehad Jacobus Bonnebal, die in het jaar 1612 herwaarts kwam, en in 1614 vertrok, om terug te komen wanneer de klassis zulks verlangde. Tijdens de dienst van Florentius van Leesten, hier beroepen in 1639, zijn deze gemeenten in 1660 gescheiden, blijvende Van Leesten te Op-Hemert, terwijl Varik eenen eigen Predikant bekwam in Henricus van Galen, die in 1662 naar Heerwaarden vertrok. De Rooms-Katholieken welke er wonen, behooren tot de stat. van Varik.
Men heeft in deze heerlijkheid ééne school.
Deze heerlijkheid is lang door het geslacht van Varik bezeten. Op het jaar 1276 wordt Alardus Judex de Valdericke als getuige te Bommel gemeld, en Iwanus van Vanderick, Ridder, bezat voor 1273 een huis te Tiel. Heer Steeske van Vanderick, Ridder, was in 1344 Heer van Varick, en zijn zoon Goossen, zich noemende Heer van het laag gerigt van Varick, nevens Goossen van Varick Alardszoon, sloten in 1357 een verdrag met het kapittel van St. Marie, over het onderhoud van de kerk van Varick. De zoon van een van beiden, Alard van Varick, Heer Goossenszoon, volgde hem op, en na hem was Mechteld van Varick, nevens haren zoon, heer Steeskinus van Vanderich, Ridder, met het dagelijksche gerigt en het veer van Varick beleend. Allen waren zij in 1403 overleden, toen Alard van Deyl en zijn zoon Otto, leenheeren van Varich, dat gerigt aan den Hertog opdroegen, die Herman van Mekeren daarmede beleende. Dit schijnt echter geen gevolg gehad te hebben, want Hendrik van Varick Goossenszoon, en niet Heer Goossenszoon, dus geen broeder van den vorigen Alard, was Heer van Varick in het jaar 1393, en hij werd met de heerlijkheid, in het jaar 1407, door Heer Walraven van Wijhe verleid. Zijne eene dochter bragt Varick aan haren man, Heer Walraven van Haeften, Ridder, en het kwam naderhand bij erfenis aan de geslachten Van Aeswijn, Van Dorth en Van Stepradt.
Het dorp Varik of Varick, oudtijds ook Valdericke, Vanderich en Vaderick gespeld, ligt 11/2 uur Zuid-West van Tiel, 1 1/2 Zuid-Zuid-Oost van Geldermalsen, aan den Waaldijk. Er is aldaar een schuitenveer over de Waal op Heerewaarden.
De Hervormde kerk had voor de Reformatie 110 gulden 20 cents aan inkomsten. Het is en langwerpig vierkant, klein gebouw, zonder orgel, doch met eene dikken lagen, met rooden pannen gedekten toren. In het jaar 1831 is zij aanmerkelijk hersteld, waartoe uit het fonds voor noodlijdende kerken 300 gulden verstrekt is. Naderhand echter door storm geteisterd zijnde, is zij, in het jaar 1839, andermaal hersteld, en daartoe destijds 150 gulden uit het gemelde fonds toegezegd.
De R.K.-kerk heeft uiterlijk het aanzien van een gewoon boerenhuis.
Vroeger stonden bij dit dorp de adellijke huizen het Huis-te-Varik en Wijenrade, thans heeft men er nog de buitenplaatsen Boschstein en Hondswinkel.
Dit dorp heeft door den storm en watervloed van Januarij 1809 veel geleden. Een mensch, zijnde een oud man, heeft daarbij het leven verlooren, terwijl ook tien stuks vee verdronk, en voorts werden zeven en twintig huizen geheel en al vernield en zeven en vijftig andere beschadigd."
De Hervormde kerk had voor de Reformatie 110 gulden 20 cents aan inkomsten. Het is en langwerpig vierkant, klein gebouw, zonder orgel, doch met eene dikken lagen, met rooden pannen gedekten toren. In het jaar 1831 is zij aanmerkelijk hersteld, waartoe uit het fonds voor noodlijdende kerken 300 gulden verstrekt is. Naderhand echter door storm geteisterd zijnde, is zij, in het jaar 1839, andermaal hersteld, en daartoe destijds 150 gulden uit het gemelde fonds toegezegd.
De R.K.-kerk heeft uiterlijk het aanzien van een gewoon boerenhuis.
Vroeger stonden bij dit dorp de adellijke huizen het Huis-te-Varik en Wijenrade, thans heeft men er nog de buitenplaatsen Boschstein en Hondswinkel.
Dit dorp heeft door den storm en watervloed van Januarij 1809 veel geleden. Een mensch, zijnde een oud man, heeft daarbij het leven verlooren, terwijl ook tien stuks vee verdronk, en voorts werden zeven en twintig huizen geheel en al vernield en zeven en vijftig andere beschadigd."
laatste wijziging 17-04-2024
2.613 beschreven archiefstukken
222 gedigitaliseerd
totaal 11.687 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 17-04-2024
2.613 beschreven archiefstukken
222 gedigitaliseerd
totaal 11.687 bestanden
Kenmerken
Status toegang:
Toegang met onbewerkte aanvulling
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt, uitzonderingen per inventarisnummer aangegeven
Omvang in meters:
31
Opmerkingen:
In dossier uitsluitend een verklaring van overbrenging van voor de registers met akten burgerlijke stand van de voormalige gemeente Neerijnen voor periode 1903-1960 (Waardenburg, Haaften, Est en Opijnen, Varik en Ophemert)
Categorie:
laatste wijziging 17-04-2024
2.613 beschreven archiefstukken
222 gedigitaliseerd
totaal 11.687 bestanden